Yumurtalık Kanseri
Yumurtalık (Over) Kanseri Hakkında Bilgi
Yumurtalıklar, rahmin her iki yanında bulunan 4x3x2 cm boyutlarında organlardır. Hormon salgılamak ve yumurta üretmek gibi görevleri vardır. Üretilen yumurta, yanında bulunan tüp organları ile yakalanır ve sperm ile yumurta birleşmesi bu tüplerin içinde gerçekleşir. Zamanla yumurtalıklarda kanser oluşabilir ve bu durum genellikle 65 yaş civarında görülür.
Kimlerde Daha Fazla Görülür?
Yumurtalık kanserinin oluşum mekanizmaları gün geçtikçe daha da netleşmektedir. Erken yaşta adet görmeye başlayan, geç menopoza giren kadınlarda daha sık görülür. Çocuk doğurmamış, emzirmemiş, cinsel yolla bulaşan hastalıklar geçirmiş, sanayileşmiş toplumda yaşayan ve aile öyküsü olan kadınlar diğer risk faktörlerine sahiptir. Son çalışmalar, yumurtalık kanserinin %20’sinde ailesel kanser genlerinin etkili olduğunu göstermektedir.
Yumurtalık kanseri, meme kanseri ile ortak gen bozukluklarına sahiptir. Kanser olan her hasta bu genler açısından incelenmelidir. Bu genlerin varlığında kanser yaşı 45-50 yaşına kadar düşebilir. Yeni kullanılan PARP inhibitörleri, bu hastalarda yaşam süresini uzatmaktadır. Hastanın diğer akrabalarını korumak ve etkili ilaçları kullanmak için ailesel meme-yumurtalık kanseri genlerine bakılmalıdır.
Yumurtalık Kanseri Nasıl Yayılır, Nasıl Anlaşılır?
Yumurtalık kanserinde meme ve rahim ağzı kanserlerinde olduğu gibi bir tarama yöntemi yoktur. Bu nedenle toplumsal tarama mümkün değildir. Ailesel meme-yumurtalık kanseri genleri olan hastalar ultrason ve kan testleri ile takip edilirler. Yumurtalık kitlesi veya kisti olan hastalar düzenli olarak kontrol edilmelidir. Kist büyükse, içinde solid (et benzeri) kısımlar varsa, çok bölmeli ve odacıklıysa, kan akımı varsa, parmaksı çıkıntılar varsa kanser olasılığı yüksektir. Beraberinde karında sıvı varsa, ileri evre kanserin bir bulgusu olabilir.
Yumurtalık kanseri karın içine doğrudan yayılır. İlk olarak karın zarına ve rahime, ileri evrelerde bağırsaklara, omentum denilen yağlı dokuya, mide, karaciğer ve dalak gibi tüm karın içi organlara yayılır.
Hastaların %75’i ileri evrelerde doktora başvurur. Hastalığa özel bir bulgu yoktur. Karın şişliği, hazımsızlık, ele gelen kitle, zayıflama ve halsizlik gibi şikayetler sıkça görülür.
Yumurtalık Kanseri Tedavisi ve Tedaviye Hazırlık Aşaması
Yumurtalık kanserinin tedavisi tüm tümör dokusunu çıkarmak ve sonrasında kemoterapi vermektir. Yumurtalık kanseri cerrahisi zorlu ve özel bir cerrahidir. Bu konuda eğitim almış ve deneyimli cerrahlar tarafından yapılmalıdır. Hastanın yaşam süresini ve hastalığın gidişatını en çok etkileyen faktör, ameliyatta tümör bırakılmamasıdır. Gerekli durumlarda rahim ve yumurtalık dışında bağırsak, dalak gibi organların da alınması gerekebilir.
Ameliyat öncesinde MR (emar) veya diğer görüntüleme yöntemleri ile hastalık çok ilerlemişse ve çıkarılamaz yerlere yayılmışsa ameliyat ertelenir. Hastaya kemoterapi verilir ve sonra ameliyat yapılır. Ameliyat sonrası yeniden kemoterapi uygulanır.
Yumurtalık Kanserinin Seyri
Hastaların büyük kısmı ilk iki yıl içinde nüks eder. Bu nedenle yumurtalık kanseri tedavisi uzun ve sabır gerektiren bir süreçtir. Tekrarlayan hastalık durumunda yeniden cerrahi ve kemoterapi seçenekleri kullanılır. Erken tanı ve etkili cerrahi, yumurtalık kanseri tedavisinde çok önemlidir.
Yumurtalık Kanserinde Sıcak Kemoterapi (HIPEC)
Sıcak kemoterapi, kanser ameliyatı sırasında karın içine sıcak serum ile beraber kemoterapi verilmesidir. İngilizce HIPEC (Hyperthermic Intraperitoneal Chemotherapy) kısaltması ile bilinir. Bu işlem özel bir makine ile yapılır. Ameliyat bittikten sonra hasta uyandırılmadan uygulanır. Karın içine birkaç borudan ısıtılmış serum ile kemoterapi verilir, diğer borulardan geri çekilir. Bu işlem 90-120 dakika boyunca devam eder. Karın içinde yüksek konsantrasyonlarda kemoterapi uygulanabilir ve sıcak serum kanser hücrelerini öldürür. Bu yöntem son zamanlarda sıkça uygulanmaktadır ancak belli riskler taşır ve tecrübeli kişilerce yapılmalıdır.